Teknik çeviri, gelişmiş ve özel terminoloji içeren teknik belgeleri çevirmek için bilimsel veya teknik bilginin kullanılmasını gerektirir. Teknik çevirmenlerin hem kaynak hem de hedef dilde ilgili endüstri jargonunu anlaması ve bu konuda yetkin olması gerekir. Çok sayıda teknik çeviri içeriği bulunduğundan, teknik metinlerin çevirisine duyulan ihtiyaç da oldukça fazladır. Teknik çeviriler, tıbbi dergiler, bilimsel makaleler ve mühendislik planlarından ürün sayfaları, kullanım kılavuzları ve patentlere kadar tüm içeriklerde kullanılabilir.
Diğer çeviri türlerine kıyasla teknik çeviri son derece uzmanlık gerektiren bir iştir. Bilim, yazılım veya mühendislikten ayrıntılı tıbbi veri sayfalarına ve ötesine kadar uzanan teknik çeviri, uzmanlık dilini ve temel terminolojileri doğru bir şekilde çevirmekten çok daha fazlasıdır.
İyi bir teknik belge çevirmeni şunları yapmalıdır:
Şirketin tercih ettiği terminolojiyi ve kelime dağarcığını anlamalıdır.
Hedef dilin kültüründe uzman olmalı, çevrilen metni doğal ve kültürel olarak uygun bir şekilde iletmelidir.
Teknik Çevirinin Önemi
Günümüzün küresel pazarında doğru teknik belge çevirisi hayati önem taşımaktadır. Bilim, mühendislik ve üretim dili aynı zamanda mutlak hassasiyetin de dilidir, bu nedenle teknik belgeler kusursuz doğruluk gerektirir. Konuyu anlamadan, yetenekli dilbilimciler bile hataya düşebilir.
Peki teknik belgelerinizin yüksek standartlarda çevrilmesini nasıl sağlayabilirsiniz? Süreci ve teknik çeviri söz konusu olduğunda nelere dikkat edilmesi gerektiğini iyi anlamak yardımcı olur. Teknik çevirinin ne anlama geldiğini, ne zaman ihtiyaç duyacağınızı ve bu süreçte karşılaşabileceğiniz zorlukları derinlemesine anlayarak teknik çevirinizin en iyi şekilde yapıldığından emin olmalısınız.
Teknik çeviri, teknik yazarlık gibi, işletmeler ve kuruluşlar için son derece uzmanlaşmış bir hizmettir. Her çevirmen, belirli profesyonel terminolojiye sahip teknik bir belgeyi çevirebilecek nitelikte değildir. Her bir proje için gerekli olan konu, içerik türü ve çevirmen sayısı, çevirilerin maliyetini ve süresini belirleyecektir. Doğru teknik çeviri zaman, yetkinlik ve sektör bilgisi gerektirir. Sonuç olarak, teknik çeviri genel çeviriye göre daha maliyetli ve daha fazla zaman alır.
Teknik Çevirinin Başlıca Gereklilikleri
1. Aktarım Tekniği
İlk olarak, çevirmen kaynak metnin önermesel içeriğini aktarmalıdır. Örneğin, teknik belgelerin çevirisi edebi metinlerin çevirisine benzemez. Korunması gereken kültürel tonlar ya da alt metinler yoktur ve dönüştürülmesi gereken karmaşık edebi teknikler de yoktur. Korunması gereken şey belgenin teknik içeriğidir. Ancak bu, üslubun ikincil bir konuma itildiği anlamına gelmez. Örneğin edebi bir yazar, okuyucuda bir duygu (etki) bırakmak için retorik araçları kullanırken, teknik çevirmen okuyucuda net bir fikir (etki) bırakmak için hedef dilin sunduğu uygun araçları kullanır.
2. Kesinlik ve Anlaşılabilirlik
Bu da bizi ikinci gerekliliğe götürür. Teknik çevirmenin ikinci görevi, çeviriyi olabildiğince kesin ve kolay takip edilebilir hale getirmektir. Orijinal kılavuzun kullanıcısı bir mutfak robotunu birkaç dakika içinde bir araya getirebiliyorsa, çevrilen metnin kullanıcısı bunu nasıl yapacağını bulmak için kılavuzu uzun süre okumak ve tekrar okumak zorunda kalmamalıdır. Bu, çevirmenin kullanılabilirlik gerekliliğini karşılamak için basit, kesin bir dil, uygun kelime dağarcığı ve hedef dil için geleneksel metin biçimlendirmesi kullanması gerektiğini söylemek anlamına gelir.
3. Uzmanlık
Üçüncü olarak, teknik çevirmenler belirli bir teknik alanda uzmanlık bilgisi edinmek için kendi yöntemlerini geliştirirler. Bazı çevirmenler o alanda bir diploma ve/veya mesleki deneyim edinmek için meslekleri gereği sürekli okurlar. Temel teknik bilgi, yoğun okuma ve profesyonellere danışma yoluyla edinilebilir. Teknik çevirmenlerin bu tür bilgileri edinmesi, teknik kaynak metinlerin önermesel içeriğine ilişkin uygun bir anlayış geliştirmesi ve hedef kullanıcılar tarafından kullanılabilecek kadar açık bir şekilde aktarması için birçok yol açıktır.
4. Teknik metin yazarlığı becerisi
Dördüncü gereklilik metinler arasında ilişki kurma becerisidir. Çevirmen tarafından üretilen metin, benzer metin türlerinin hedef dilde gösterdiği aynı özellikleri ve metinsel ipuçlarını taşımalıdır. Bu, teknik çevirmenin aynı zamanda bir teknik yazar, hatta hedef dile aktarılacak içeriği anlayan ve uygun bilgiyi istenen formatta sunmaya çalışan bir teknik metin yazarı olduğunu söylemek anlamına gelir. Teknik çevirmenin işi o kadar karmaşıktır ki, dil kullanımında yüksek düzeyde yaratıcılık gerektirirken, aynı zamanda hem metin içi hem de metin dışı materyal ve kavramlara sadık referanslar sağlar. Bu kısa açıklamadan, iyi bir teknik çeviri yapmanın kaynak metni tam olarak anlama becerisi gerektirdiği ortaya çıkmaktadır. Teknik alan bilgisi önemli olmakla birlikte, bunun genel olarak kaynak dilin iyi bir şekilde anlaşılmasıyla birleştirilmesi gerekir. Kusursuz teknik niteliklere sahip kişiler, zayıf dil yeterlilikleri nedeniyle kaynak belgeyi doğru yorumlama becerisinden yoksun oldukları için kötü çeviriler ortaya çıkarabilirler. Buradan çıkan sonuç, teknik çeviride kimin ne yaptığının tek bir ana ilke tarafından yönlendirilmesi gerektiğidir. Bu ilke de son kullanıcıların çevrilen teknik metinlere ne ölçüde kolay erişebileceği, anlayabileceği ve kullanabileceğidir.
Terimler Sözlüğü
Teknik çeviri söz konusu olduğunda tutarlılık çok önemlidir ve bir çeviri sözlüğü, terminolojinin tutarlı olmasını sağlamak için ideal bir araçtır. Bazen sözlük, terim tabanı ve terminoloji koleksiyonu olarak da adlandırılır, ancak hepsi aynı anlama gelir.
Bir terimler sözlüğü oldukça açıklayıcıdır; belirli bir teknik alanda yaygın olarak kullanılan çevirilerin ve temel terminolojilerin bulunduğu bir sözlüktür. Genellikle çeviri sürecindeki belirsizliği ortadan kaldırmak ve çeviri süresini kısaltmak için bir araç olarak kullanılır, bu da toplam maliyeti azaltır.
Sözlük, özellikle benzer anlamlara sahip kelimeler söz konusu olduğunda çevirmene mümkün olduğunca fazla bilgi vermek için bağlam, tanım, konuşma parçası gibi çeşitli meta veriler de içerebilir. Örneğin, ‘pozitif’ ve ‘iyimser’ gibi kelimelerin her ikisi de benzer anlamlara sahiptir ancak bağlama bağlı olarak farklı şekilde kullanılabilirler. Bunu akılda tutarak, çeviri sözlüğü, süreci kolaylaştırmak ve dilin tutarlı olmasını sağlamak için belirli kelimeler söz konusu olduğunda çevirmene yardımcı olacaktır.
Çeviri belleği
Sözlük kullanımının yanı sıra, çeviri belleğinden yararlanmak da teknik belge çevirisi sürecinin önemli bir parçasıdır.
Bir çeviri belleği aracı, daha önce dilbilimci tarafından çevrilmiş kaynak ve hedef ifadelerden oluşan bir veritabanı oluşturarak çalışır. Bunlar daha sonra aynı ifadenin aynı belgede veya yeni bir belgede tekrar geçtiği yerlerde yeniden kullanılabilir. Fil gibi, çeviri belleği de asla unutmaz. Ayrıca yeni anılar da oluşturur. Önceki çeviri faaliyetlerine dayalı olarak çevirileri öğrenir, depolar ve önerir – hepsi gerçek zamanlı olarak.
Diyelim ki güncellenmiş bir ürün veya hizmeti Avrupa veya Asya’da yeniden piyasaya sürmeye hazırlanıyorsunuz. Önceki sürümünüzdeki tüm eski ürünlere ek olarak yeni ve mevcut müşterilerin seveceği birkaç eklenti daha var. Muhtemelen yeni sürümün %80’i mevcut sürümle aynı özellikleri ve avantajları içeriyor, bu nedenle pazarlama materyallerinizin yalnızca %20’sini güncellemeniz gerekiyor. Çeviri belleğini kullanarak, çeviri ekibiniz mevcut, önceden onaylanmış çevirileri geri dönüştürebilir ve yeni içeriğe odaklanabilir.
Kim, nerede ve hatta ne zaman çeviriyor olursa olsun, belirli dizeler, kelimeler ve ifadeler için tercih edilen çeviri zaten oradadır. Örneğin, bazen aynı proje üzerinde birden fazla çevirmen çalışır – hatta bazen yıllar arayla. Çeviri belleği ile bunların hiçbiri önemli değildir. Bu, çevirmenlerimize zaman kazandırır ve elbette materyallerin tutarlı olmasını sağlar.
Ancak, şirketinizin daha önce ürettiği her şeyden farklı olan orijinal teknik belgeler için bir çeviri belleği aracı başlangıçta herhangi bir zaman veya maliyet tasarrufu sağlamayacaktır. Yine de, aynı ifadelerin tekrar kullanılmasını sağlayarak bu ilk belgede tutarlılığı artıracaktır.
LingoTurk ilk kez çalışıyorsanız, tercih edilen teknik terminolojinin bir sözlüğünü oluşturmayı tartışmak, gelecekteki herhangi bir belge çeviri projesi için faydalı olacaktır.